کدام کشور وابستگی به پزشک و پرستار خارجی دارد
وابستگی کشورهای اروپایی به پزشکان و پرستاران خارجی: چالشها و پیامدها
در حالی که کشورهای اروپایی با بحران کمبود کادر درمانی روبهرو هستند، بسیاری از آنها برای جبران این کمبودها به جذب نیروی کار خارجی روی آوردهاند. این روند نه تنها به حل مشکلات کوتاهمدت کمک میکند، بلکه میتواند در بلندمدت تبعات منفی اجتماعی و اقتصادی به همراه داشته باشد.
کشورهای با بیشترین وابستگی به کادر درمان خارجی بر اساس گزارشها، سوئیس و ایرلند بیشترین وابستگی را به پزشکان و پرستاران خارجی دارند. در سوئیس، سهم پزشکان آموزشدیده در خارج از کشور از حدود 25 درصد در بازه زمانی 2000 تا 2010 به نزدیک 40 درصد افزایش یافته است. ایرلند نیز به دلیل کوچک بودن جمعیت و محدودیت در تولید نیروی کار محلی، به شدت به پزشکان و پرستاران خارجی وابسته است. در نروژ و اتریش نیز وابستگی به نیروی کار خارجی در این بخش بسیار بالاست و این کشورها برای تأمین نیازهای خود به ویژه در مناطق روستایی و کمجمعیت، به جذب پزشکان و پرستاران از خارج متکی هستند.
آلمان، فرانسه و بریتانیا نیز در شمار کشورهایی هستند که بهطور فزایندهای به جذب نیروی کار پزشکی از خارج توجه نشان میدهند تا بتوانند به نیازهای روزافزون خود پاسخ دهند. به عنوان مثال، در آلمان، پزشکان خارجی از کشورهای مختلف، از جمله لهستان، رومانی و کشورهای دیگر اتحادیه اروپا و حتی کشورهای غیراروپایی مانند هند و فیلیپین، در سیستم بهداشتی این کشور مشغول به کار هستند.
علل افزایش مهاجرت کادر درمان پیر شدن جمعیت، افزایش مشکلات بهداشتی و نرخ بازنشستگی بالای کادر درمان از جمله عواملی هستند که کشورهای اروپایی را مجبور به جذب نیروی کار خارجی میکنند. در همین حال، برخی کشورها مانند آلمان، رومانی و ایتالیا، خود صادرکننده پزشکان هستند و نیروی کار پزشکی خود را به کشورهای دیگر میفرستند. این مسئله به نوبه خود باعث ایجاد چرخهای میشود که کشورهای کمدرآمد را به تأمین نیروی کار برای کشورهای ثروتمند مجبور میکند.
طبق گزارش فدراسیون پزشکان آلبانی در اروپا، طی سال گذشته بیش از 3500 پزشک از این کشور مهاجرت کردهاند. این موضوع به وضوح نشان میدهد که مهاجرت نیروی کار پزشکی از کشورهای کمدرآمد به کشورهای پردرآمد یک چرخه معیوب ایجاد کرده است. ایسیلدا مارا، پژوهشگر موسسه مطالعات اقتصادی بینالمللی وین، میگوید: “افزایش نیروی کار متخصص نیازمند سرمایهگذاریهای طولانیمدت و پرهزینه است، در حالی که استخدام متخصصان خارجی راهحل سریعتری برای جبران کمبودها است.”
تأثیرات منفی مهاجرت کادر درمان بر کشورهای مبدا کشورهای مبدا با کمبود شدید کادر درمان و از دست رفتن سرمایهگذاریهای خود برای آموزش این افراد روبهرو میشوند. این مسئله میتواند به مشکلات بهداشتی و اجتماعی جدی در این کشورها منجر شود. به عنوان مثال، کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین که بیش از نیمی از پرستاران خود را از دست میدهند، با چالشهای زیادی در تامین نیازهای بهداشتی داخلی مواجه هستند. در بسیاری از این کشورها، شرایط نامساعد کاری، کمبود امکانات و نبود فرصتهای شغلی موجب میشود تا کادر درمانی برای بهبود وضعیت خود به کشورهای دیگر مهاجرت کنند. این پدیده علاوه بر از بین بردن تخصصهای ضروری، میتواند باعث کاهش کیفیت خدمات درمانی و افزایش مرگومیرهای ناشی از بیماریهای قابل پیشگیری شود.
پیشنهادات برای بهبود وضعیت تحلیلگران و کارشناسان بر این باورند که کشورهای اروپایی باید به جای رقابت برای جذب نیروی کار خارجی، سیاستهایی را برای حفظ و تقویت نیروی کار داخلی اتخاذ کنند. این سیاستها شامل افزایش دستمزدها، بهبود شرایط کاری و سرمایهگذاری در سیستمهای بهداشتی است. به علاوه، آموزش و پرورش کادر درمانی در سطح داخلی و ایجاد مشوقهایی برای کار در مناطق محروم میتواند کمک شایانی به کاهش وابستگی به نیروی کار خارجی کند.
همچنین، برای جلوگیری از استثمار نیروی کار مهاجر، تدابیر حمایتی و قانونی باید در نظر گرفته شود. کشورهای مقصد باید استانداردهای بالایی را برای حقوق و شرایط کاری مهاجران وضع کنند و اطمینان حاصل کنند که این افراد در محیطهای کاری ایمن و به دور از هرگونه تبعیض و استثمار فعالیت میکنند.
با توجه به این که تامین نیروی کار در بخش بهداشت و درمان نیازمند تعهد سیاسی و بودجههای کلان است، باید گفت که تا زمانی که این مسائل مورد توجه قرار نگیرد، چالشهای فعلی ادامه خواهد داشت و کشورهای اروپایی باید منتظر تبعات بیشتری از جمله افزایش مهاجرت و مشکلات اجتماعی باشند. برای مقابله با این چالشها، نیاز است تا کشورهای اروپایی به سیاستهای بلندمدت و جامع روی آورند که شامل تقویت نیروی کار داخلی و بهبود شرایط کاری در سطح جهانی باشد.